موارد مصرف و موارد منع مطلق مصرف و عوارض اکسیزن درمانی با فشار بالا
Indication, Contra indications and Complication of Therapy
موارد مصرف Indication
موارد مصرفی که توسط انجمن UHMS(Underwater Hyperbaric Medical Society ) مورد تایید قرار گرفته است به شرح زیر میباشد : که در جدول ۸٫۱ خلاصه شده است .
- آمبولی گاز یا هوا Air or Gas Embolism
- مسمومیت با گاز منواکسیدکربن و سیانیدها Carbon monoxide and Cynical Poisoning
- گانگرن گازی (Gas Gangrene) Clostridia myonercrosis
- صدمات له کننده Crush Injury و سندرم کامپارتمان Compartment Syndrome
- سندرم تقلیل فشار Decompression Syndrome
- تسریع در بهبود زخمهای مشکل ساز Enhance of healing in Problematic wound
- کم خونی در اثر از دست دادن خون Exceptional Anemia resulting from blood loss
- عفونتهای بافت نرم نکروزشونده Necrotizing Soft Tissue Infection
- استئومیلیت مقاورم به درمان Refractory Osteomyelitis
- آبسه های درون مغزیIntracranial Abscess
- صدمات اشعه درمانی Radiation Tissue Damage (Osteoradionecrosis)
- پیوند پوست Compromised Skin Grafts and Flaps
- سوختگی های حرارتی Thermal Burn
این بیماریها هر کدام مراحل تست های کلینیکی را گذرانده اند و UHMS و FDA تایید کرده اند که روش درمانی HBO برای نها کاملا ً موثر است و جنبه درمانی دارد و در بعضی موارد تنها درمان موجود است .
خلاصه ایی از موارد مصرف Indication درمانهای HBO در جدول ۸٫۲ ذکر شده است که بعضی از آنها هنوز مراحل تحقیقات بالینی خود را می گذرانند.
- بیماری تقلیل فشار Decompression Syndrome
- آمبولی هوا Air Emboli
- ممسمومیت با منواکسیدکربن ، ساینیدها Cyanides، سولفید هیدروژن Hydrogen Sulfide و کربن تتراکلرایدCarbon Tetrachloride
- درمان گانگرن گازی Gas Gangrene
عفونت فاشیا حاد عفونی Acute Necrotizing Facilities ، میکوز مقاوم به درمان Refractory Mycosis،جذام Leprosy و عفونت استخوان Osteomyelitis
- جراحی های پلاستیک و ترمیمی Reconstructive Surgery که شامل موارد زیر هستند:
- زخمهای بهبود نیافتنیFor No healing Wound
- زنده نگه داشتن پیوند پوست و فلاپ Survival of skin Flap
- به عنوان کمک به جراحیهای ایمپلنت As an Aid to implantation
- به عنوان مکمل در درمان سوختگی ها As an adjunct to treatment burn
- درمان تروماها مثل صدمات له کننده Crush injury ، سندرم کمپارتمنت Compartment Syndrom، صدمات بافت نرم در ورزش Soft Tissue Sport Injury
- ارتوپدی:
شکستگی که جوش نمی خورند Non healing nonunion
پیوند استخوانBone Graft
نکروز استخوان با اشعه درمانی Osteoradionecrosis
- بیماری عروقی محیطی :Peripheral Vascular disease
شوکShock
ایسکمی قلب Myocardial Ischemia
کمک به جراحی قلب Aid to Cardiac Surgery
- بیماری عروقی محیطی :Peripheral Venous Disease
قانقاریای ایسکمیک Ischemic Gang area
پا درد در اثر کمبوداکسیژنIschemic Leg Pain
- نرولوژی Neurological
سکته مغزیStroke
Multiple Sclerosis MSمولتیپل اسکلروز
میگرنMigraine
ادم مغزی Cerebral Edema
زوال عقل به دلیل سکته های متعددMulti-Infarct Dementia
صدمات نخاعی Spinal Cord Injury
صدمات عروقی به نخاع Vascular Disease of Spinal Cord
آبسنه مغزی Brain Abscess
نروپاتی محیطیPeripheral Neuropathy
میلیت در اشعه درمانی Radiation Myelitis
کومای گیاهی Vegetative Coma
- هماتولوژی Hematology
حمله سلولی داسی شکلSickle Cell Crises
آنمی با خونریزی شدید Sever Blood Loss Anemia
- چشم پزشکی Ophthalmology
انسداد عروقی مرکزی شبکیهOcclusion of central artery of Retina
- معده ورودهGastro – Intestinal
زخم معدهGastric Ulcer
کولیت نکروز شونده Necrotizing Enterocolitis
پارالییز ایلئوس Paralytic Ileuses
هپاتیتHepatitis
- افزایش تاثیر تومورهای حساس به اشعهFor Enhancement of Radiosensitive of Malignant Tumor
- گوش و حلق و بینیOtorhinolaryngology
کری ناگهانی Sudden Deafness
صدمات حاد گوشیAcute Acoustics Trauma
عفونت لابیرنتLabirentitis
بیماری منی یر Meniere’s Disease
اوتیت خارجی بدخیم Malignant Otitis External
- بیماریهای ریوی Lung Disease
آیسه ریهLung Abscess
آمبولی ریویPulmonary Emboli
- غدد درون ریزEndocrine
دیابتDiabetes Mellitus
- انسدادها Obstruction
زایمانهای پرعارضه Complicated Pregnancy
زایمان دیابتی Diabetic Pregnancy
اکلامپسیEclampsia
بیماری قلبی مادرHeart Disease
هیپوکسی جفتPlacental Hypoxia
هیپوکسی جنینFetal Hypoxia
بیماریهای قلبی جنینCongenital heart disease of Neonate
- خفگیAsphyxiation
غرق شدگی Drowning
در شرف غرق شدگیNear Hanging
مصرف سیگار و دودSmoke Inhalation
- کمک به بازتوانیAid to Rehabilitation
فلج نیمه بدن اسپاسمی در اثر سکته مغزیSpastic Hemiplegia of Stroke
فلج کاملParaplegia
بی کفایتی قلبیCardiac Insufficiency
بیماریهای عروق محیطیPeripheral Vascular Disease
موارد منع مصرف Contraindication of HBOT HBOT
موارد منع مصرف درمان با HBO در جدول ۸- ۸آمده است . این موارد به دو گروه مطلقاً ممنوع Absolute و ممنوعیت نسبی Relative تقسیم بندی میشوند :
پنوموتوراکس ( وجود هوا در ریه یا قفسه سینه)Pneumothorax
تنها منع مطلق مصرف HBO Absolute وجود پنوموتوراکس است . این بیماران باید از طریق جراح مسئله پنوموتوراکس حل شود و بعد در صورت نیاز صد درصد به روش HBO درمان گردنند . در صورت امکان درمان از طریق برداشتن Obstacle انجام میگیرد.
ممنوعیت های نسبی Relative Contraindication مواردی هستند که باید بین خطراتی که غواص را تهدیدمیکند و شرایطی که پیش آمده از طرف یک افسر غواص Diving Officer قضاوت وتصمیم گیری شود .
این موارد شامل :
- عفونتهای مجاری تنفسی فوقانی Upper Respiratory Infection
- آمفیزم با تجمع گاز Emphysema with Co2 Retention Co2
- وجود هر نوع کیست Cyst یا Blebs حباب در بررسی اشعه X قفسه سینه Chest X-ray
- سابقه جراحی قفسه سینه یا گوشPositive History of Chest or ear surgery
- تب شدید کنترل نشده Uncontrolled high fever
- حاملگیPregnancy
- ترس از محیطهای بسته Claustrophobia
لازم است در مورد هرکدام از موارد منع مطلق و نسبی HBO توضیحاتی داده شود که به شرح ذیل است :
- عفونتهای حاد مجاری تنفسی فوقانیUpper Respiratory tract Infection
این بیماری شانس Otobarotrauma و فشار سینوسیSinus Squeeze را به دلیل بسته شدن کانالهای سینوسی و اختلال عملکرد شیپور استاش به شدت افزایش می دهد .
- آمفیزم با تجمع دی اکسید کربن Emphysema with Co2 Retention
بیماران دارای آمفیزم ریوی یا حبابچه ریوی bulla احتمال پاره شدن ریه ها را دارند ( در شرایط HBO ) لذا در صورت شک پزشک به پاره شدن ریه ها در معاینات بالینی بررسی اشعه X ریه ها Chest X-ray ضروری است .
این حفرات در شرایط HBO شانس ترکیدن و باروترومای ریوی Pulmonary Barotrauma را به شدت افزایش می دهند . اگر این ضایعات در اثر سرطان ریه بوجود آیند بررسی آنها و تعیین ریسک آنها توسط پزشک غواص الزامی است ولی خود بدخیمیها از موارد منع مصرف HBO نیستند.
در سال ۲۰۰۸ یک سری تحقیقات به عمل آمد که مشخص کند بهترین روش برای تشخیص ضایعات ریوی از جمله Blebs و Bulla ریوی که در شرایط HBO خطرات گسترده ایی ایجاد می کنند در این تحقیقات که در مکانهای مختلفی از دنیا انجام شد از ۹۰ مرکز HBO نتیجه آماری تحقیق بدین شرح است . عکس قفسه سینه Chest X-ray شایعترین روش بررسی به معرفی شده نشان داده که ۶۶٫۳۸% از بیمارانی که دارای کیست هوایی Air Cyst بودندو تحت HBO قرار گرفته اند میزان شیوع باروترومای ریوی Pulmonary Barotrauma بسیار اندک و نزدیک به ۰٫۰۰۰۴۵% بوده است .
- وجود سابقه جراحی گوش یا جراحی قفسه سینه Ear Surgery and Thoracic
قبل از شروع HBO درمانی ، سابقه پزشکی فرد بخصوص درموارد مذکور یک امر حیاتی است .
- تب بالای کنترل نشده Un controlled High Grade Fever
در شرایط HBO تب بالا مساعد کننده Predisposing تشنج است . اگر یک بیماری عفونی تحت درمان HBO باشد حتما باید تب کنترل شده و بعد درمان HBO انجام گیرد .
- حاملگی Pregnancy
تحقیقات حیوانی در شرایط HBO در اوایل حاملگی نشان داد که این روش درمانی باعث افزایش بروز ناهنجاریهای مادرزادی Congenital Malformation می شود . اگر چه در مسمومیت زنان حامله با گاز Co نجات مادر به نجات جنین ارجحیت دارد . در سه ماهه سوم حاملگی HBO درمانی اشکالی ندارد. بطوری که HBO درمانی در زنان حامله در اواخر حاملگی اگر ضرورت داشته باشد نتایج خوبی هم بدست می آید و خطری برای جنین Fetus ندارد .
بیماریهای زیر جزء موارد منع مصرف نسبی Relative Contraindication درمان با HBO هستند و خطرات احتمالی برای بیمار در معرض HBO ایجادمیکنند ولی هیچ یک اثبات شده نیست .
- تشنجSeizure
بعضی از بیماریهای سیستم عصبی مرکزی CNS مثل سکته مغزی Stroke می توانند اولین علامتشان بصورت حملات صرع یا تشنج ظاهر شوند. اگر چه تشنج یک اتفاق نادر در درمان با HBO است و اصولا ً علائم عصبی و نرولوژیک در HBO با فشار ۱٫۵ اتمسفر بسیار بعید است و تابحال گزارش نشده است .
اگر بیماری دراثر اختلال گردش خون منطقه ایی از مغز باشد و نوعی هیپوکسی در مغز رخ داده باشد درمان با HBO می تواند کمک کننده باشد و جلوی تشنج بیمار را بگیرد.
درمان با HBO در ۶۸% بیماران صرعی و ۳۸% از اختلالات شناختی Cognitive Disorders به گونه ایی که دیگر دارودرمانی نیازی نیست .
- بیماریهای بدخیم Malignant Disorders
بعضی ها معتقدند درمان با HBO می تواند باعث رشد تومور گردد لذا از این روش درمانی در سرطانها به عنوان درمان کمکی Adjuvant Therapy مخصوصا در عوارض اشعه درمانی Radiotherapy استفاده می کنند ولی همیشه تحث مضرات HBO در بدخیمی ها وجود دارد .
و باید دانست که بدخیمی ها به عنوان یک بیماری که منع مطلق مصرف HBO درمانی باشد همیشه پابرجاست .
عوارض درمان با اکسیژن فشار بالا Complication of Hyperbaric Oxygenation
بعضی از عوارض HBO که جزء شایعترین عوارض هستند در جدول ۸٫۴ آورده شده است که شامل :
- باروترومای گوش میانیMiddle Ear Barotraumas
- درد سینوسها Sinus Pain
- میوپیا ( نزدیک بینی ) و آب مروارید Myopia & Cataract
- باروترومای ریویPulmonary Barotraumas
- تشنج اکسیژنی Oxygen Seizure
- سندرم تقلیل فشار Decompression Sickness
- اثرات ژنتیکی Genetic Effect
- ترس از فضای بسته Claustrophobia
هرکدام از این عوارض احتیاج به تشخیص و اقدام به موقع دارد که به شرح ذیل تفسیر شده است .
- صدمات فشاری به گوش میانی Middle Ear Barotraumas
این شایعترین عارضه HBO درمانی است .۱۹۸۹ با یک بررسی گسترده
دیویس و همکارانش Dawis et al در سال بر روی ۱۵٫۵ بیمار که تحت ۲۷۵ و ۵۲ ساعت HBO با فشار ۲ATA قرار گرفته بودند مشخص شد که ۰٫۳۷% در صد از آنها بدلیل عدم توانایی در یکسان سازی فشار پرده صماخ ازطریق مانور والسالوا مجبور به خروج از اتاقک فشار گردنند . اگر چه به تمام شرکت کنندگان اهمیت موضوع گوشزد شد و روش تعادل فشار Equalize آموزش داده شده بود .
پلانکی و همکارانش Plakfi et al در سال ۲۰۰۰ از ۱۱۳۷۶ نفر از بیماران ارتوپدی که نیاز به درمان با HBO داشتند به این نتیجه رسید که ۱۷% آنها نمی توانند فشار گوش میانی را با مانورهای یکسان کننده متعادل سازند ودر باز بودن لوله استاش هم مشکلی نداشتندNo Eustachian Tube Dysfunction
بیماران گوش داخلی که از اختلالات عصبی حسی شنوایی رنج می برند در درمان HBO باید مورد توجه خاص قرار گیرند . این افراد مستعد پاره شدن پرده صماخ هستند. اگر احتمال وجود ضایعات و عدم عملکرد شیپور استاش هم وجود دارد .
اگر افراد برای ایجاد تعادل فشار گوش میانی تحت آموزش مانور فرنزل Frenzelقرار گرفته اند.
در این روش با دست سوراخ بینی را گرفته دهان را می بندیم و زبان را به کام انتهای فشار می دهیم تاشیپور استاش باز شوند .
این عارضه میتواند باعث کری دائم و همیشگی بیمار گردد. که همراه با سرگیجه Vertigo است. در بیماران بی هوش و نوزادان Infant توجه و تشخیص بموقع باروترمای گوش میانی به علت عدم توانائیشان در برقراری ارتباط مشکل و گاهی غیر ممکن است.
در سال ۲۰۰۶ (Vahidova et al) نشان دادند که افزایش تدریجی فشار در اتاقک HBO که کندتر از حد استاندارد است می تواند بسیار از عوارض بارترومای گوش میانی را کاهش دهد.
استفاده از ضد احتقان ها Nasal Decongestion به نظر میرسد کمک کننده است ولی در یک سری تحقیقات که با آب مقطر برای بعضی ها ، Oxymetazoline برای بعضی دیگر انجام شد هیچ تغییر فاحشی رخ نداد- و حالا باور بر این است که ضد احتقانهای بینی تاثیری روی بروز و شیوع باروترومای گوش میانی ندارد .
-ولی در بیشتر بیمارستانهای آمریکا این قطره ضد احتقان در عمل مصرف میشود. ولی در مراکز مجهز قبل از درمان با HBO مریض را میرونگوتومیMyringotomy می کنند- با این کار فشار گوش میانی کاملا” معادل گوش خارجی و هوای اطراف است .ولی هنوز نیمی از مراکز به عنوان پروفیلاکسی ترکیبات خوراکی یا از طریق بینی را با داروهایی شبیه اکسی متازولین را تجویز میکنند تا احتمال بسته بودن شیپورهای اساش را کمتر کنند.
– در یک تحقیقات ۴۵ بیمار را قبل از شروع HBO به بخشENT برای میرنگوتومی به عنوان پروفیلاکسی فرستادند که ۳۵% از آنها دچار عوارض شدند از این تعداد ۲۹% دچار آبریزش بینیOtorrhea بعد از جلسه HBO شدند- و ۱۷% دچار پارگی پرده صماخ Tympanic Membrane Perforation شدند و نتیجه گرفتند افرادی که قبل از HBO لوله تیمپانوستومی Tympanostenomy Tube برای آنها کار گذاشته شده بود عوارض کمتری دارند- در عوض بیماریهای زمینه ای مثل دیابت DM می تواند عوارض با HBO بیشتری را نشان دهند- و هر چقدر این لوله گذاری پرده صماخ مدتش کوتاهتر باشد عوارض کمتری در بیمار مشاهده میشود.
– دریک سری تحقیقات عملکرد لوله استاش را قبل و بعد از HBO درمانی بررسی کردند در این آزمایشات ۹ مرحله برای فشار گذاری و برداشت فشارInflation – Deflation انجام شد و گزارشات معاینات در فشارهای متفاوت بررسی گردید که در ۴۵% آنها اختلال عملکردDysfunction شیپور استاش گزارش شده بود .که تظاهرش احساس پری در گوش میانی Fullness of Middle Earاست . ضمن اینکه ۷۸% درصد دچار سروزاوتیت میانی Serous Otitis Media شدند-
– و ۴۷% احتیاج به تیمپانوستمی Tympanostomy پیدا کردند این بیماران شانس بیشتری برای سروز اوتیت میانی دارند-
– بیمارانی که بی هوش Unconsciousnessو همیشه به دلیل عدم توانایی در مساوی کردن فشار گوش میانی شانس بیشتری برای اوتیت میانی دارند – که از نوع سروزی Serous می باشد نه اگزوداتیوExudativeانسداد مجاری هوایی بینی به سینوسها در زمان HBO درمانی می تواند خطرناک باشد. در سینوس فرونتال Frontal Sinusبخصوص اگر مریض دچارURI ( Upper Respiratory Infection) عفونت دستگاه تنفسی فوقانی باشد انجام HBO و غواصی مطلقا” ممنوع است.ولی اگر کسی به HBO درمانی برای نجات جانش احتیاج دارد، احتقان بینی هم دارد بعد از استعمال دارو باید بتواند یکسان سازی فشار گوش را قبل از HBO درمانی انجام دهد وگرنه شانس عوارض بسیار افزایش خواهد یافت.
۲- نزدیک بینی و آب مروارید Myopia and Cataract
نزدیک بینی یکی از عوارض قابل برگشت Reversible هستند ولی آب مروارید از عوارض مزمن درمانهای طولانی با HBO است-
- بارترومای ریوی Pulmonary Barotrauma
میزان بروز صدمات فشاری به ریه بسیار پایین است- بخصوص اگر فشار کمتر از ۲ ATAدر حین HBO درمانی باشد تقریبا بارترومای ریوی ممکن نیست که پیش آید. اگرچه در فشارهای بالاتر و درمان مداوم با HBO احتمال پاره شدن ریه Lung Rupture وجود دارد. که می تواند عوارض شدیدی مانند آمبولی هواAir Embolismوجود هوا در مدیاستنMedialistinal Emphysemaو یا حتی پنوموتوراکس فشار دهندهTension Pneumothorax که یک عارضه بسیار خطرناک برای مریض است.
در اتاقهای چند نفره، پزشک غواص یا HBO باید صداهای ریوی تک تک افراد در کپسول را بشنود مراقب پنوموتوراکس باشد
اگر چه شنیدن صدای پاره شدگی ریه کار آسانی نیست و تشخیص آمبولی هوا از روی عوارض و نشانهSymptomقابل تشخیص است که مریض احساس کارد خوردنStabbingقفسه سینه را تجربه کند- که همراه با دیسترس تنفسی Respiratory Disease تشخیص داده میشود.البته علائمی مثل انحراف نایTracheal Shiftضمن اینکه قفسه سینه بطور نا متقارنی Asymmetric در قفسه حرکت می کند- در این شرایط HBO باید متوقف شود.
- و توراکوسنتزیز Thoracocentesis
اگر این حادثه در اتاقکهای یک نفرهMono place رخ دهد به دلیل عدم دسترسی فرد با پزشک HBO و متوجه شدن علائم آن می تواند بسیار خطرناک کننده باشد.
در سال ۱۹۹۱ مورفی و همکارانش Murphy et al در بیمارانی که دچار گازگرفتگی با منواکسید کربن CO – Poisening شده بودند که هم زمان HBO درمانی میشدند و اصولا” هوشیار نبودند Unconsciousness سه مورد را گزارش کردند .در این شرایط بیمار لوله هوایی در ریه میگذارند Intubation تا اگر احتیاج به ماساژ قلبی قبل از درمان با HBO داشته باشند- این عوارض در زمان برداشت فشارDecompressionرخ میدهد .
– در افرادی که باید بطور اورژانس تحت درمان HBO قرار گیرند پزشک هیپرباریک بطور مداوم علائم حیاتی و معاینات بالینی منظم و پشت سرهم و گرفتن عکس قفسه سینه Chest X-ray (CXR) در بیمارانی که شانس عارضه دار شدن Complicationدارند باید انجام گیرد .
- تشنج با اکسیژن Oxygen Seizure
از یک تحقیقات وسیع از بین۸۰۰۰۰ نفر که تحت درمان با HBO بودند فقط دو نفر دچار تشنج شدند و میزان شیوع آن۲٫۴% در هر ۱۰۰۰۰۰ بیماری است که تحت مداوا با HBO قرار گرفته اند . که در کپسولهای چند نفره و با فشار ۲٫۴ ATA بودند. این افراد یا با ماسک تنفس میکردند و حداقل سه جلسه سی دقیقه ای تحت درمان با HBO در فشار ۲٫۴ ATA اتمسفر و تنفس هوای معمولی به مدت ۵ minبین جلسات HBO آزمایش شدند.
استفاده از HBO در فشار ۱٫۵ ATA اتمسفر به هیچ عنوان نمی تواند باعث مسمومیت….با اکسیژن وتشنج شود.(در کمتر از یک ساعت)
اگر در اتاقهای چند نفره تشنجی رخ دهد اولین کار لازم برداشتن ماسک از روی صورت مریض است تا تشنج آن قطع شود .اگر تشنج قطع نشد بین ۶۰-۱۲۰ میلیگرم فنوباربیتال میدهیم . آنچه مهم است اینکه فشار اتاقک فشار را نمی توانیم ناگهان کاهش دهیم ( در بروز تشنج) اینکار باعث پاره شدن ریه هاLung Ruptureمی گردد و احتمال Decompression Sicknessبیماری تقلیل فشار DCSهم وجود دارد .
- بیماری تقلیل فشارDecompression Sickness
فقط در فشارهای بالا که بطور ناگهانی کاسته میشوند دیده میشود. این بیمار بیشتر در پرسنل اتاق فشار چندنفره که در حال تنفس با هوای معمولی که دارای ۷۹% گاز نیتروژن هستند رخ میدهد و بیمارانی که با ماسک اکسیژن ۱۰۰% را تنفس می کنند کمتر دچار عارضه DCS میگردند . این عارضه در فشارATA 6 اتمسفر رخ میدهد و ممکن است باعث آمبولی هوا شود .
به عنوان مثال در سال ۱۹۷۸ فردی بنام ریشترRichter et alدریک اتاقک چندنفره چندین بیمارسالخورده را تحت درمان HBO با فشار ۴ ATA اتمسفر قرار داده بود که بعد از یک ساعت یکی از بیماران دچار آمبولی هوا Air Embolism شد . درمواردی هم درب اتاقک فشار HBO با ۵ ATA اتمسفر فشار بطور ناگهانی و انفجاری باز شد در این حادثه هر ۵ بیمار مردند ( به دلیل DCS ) این تنها مورد گزارش شده است و از آن سال دیگر اتفاقی نیفتاده است .
تاثیرات ژنتیکی Genetic Effect
درمان سلولها با HBO می تواند منجر به نسلی از سلولها گردد که نسبت به اکسیژن واکنش نشان داده اند و باعث صدمه بهDNA سلول گردد.
اطلاعات سلولی – ژنتیکی Cytogenetic که از سلولهای خونی اندامها Peripheral استفاده شده بود از بیمارانی که تحت HBO با فشار ۲-۱٫۵ ATA اتمسفر به مدت ۴۰ دقیقه برای ده روز متوالی قرار گرفته بودند نشان داد که بطور قابل ملاحظه ایی سلولها دچار Chromosomal Aberration شکسته شدن کروموزومی شده اند که بیشتر دچار شکستگی کروماتید Chromatic Break و کروموزم Chromosome شده اند.
این تحقیقات نشان می دهد که HBO می تواند یک اثر غیرمستقیم بر سلوبهای سوماتیک Somatic (بدنی) انسان داشته باشد.تعداد زیادی کروموزومهای سلولهای سوماتیک در شرایط HBO شکسته میشوند و این یک واکنش Adaptive در سلولها به علت وجود O2 آزاد است .
در معرض قرار گرفتن ۱۰۰% اکسیژن به مدت یک ساعت و با فشار ۱٫۵ ATA اتمسفر میتواند به DNA سلولها صدمه بزند . این موضوع در لوکوست ها Leukocyte با روش Alkaline Comet Assay اندازه گیری شده است .
در چنین شرایطی HBO منجر به القاء ژنی یا موتاسیون کروموزومی Chromosomal Mutation نمی شود . به دلیل شناخته بودن اثرات سمی در معرض قرار گرفتن انسان در شرایط HBO خیلی محدوداست. لذا احتمال ایجاد عوارض ژنیتکی Genetic Consequence در شرایط In vivo مقدور نیست .
در کشت سلولی در شرایط HBO بهترین موقعیت برای تحقیق براین مسئله است که آیا HBO باعث صدمه به سلولی میگردد یا نه ؟
نتیجه یکی از تحقیقات نشان داد که HBO می تواند القاء کننده تبادل کروماتیدی خواهری Sister Chromatid Exchange گردد و اینکه سلولهای سفید خونی Lymphocyte حساسیت بیشتری به عوامل مسمومیت زای ژنی Genotoxicity توسط میتومایسین C (Mitomycin C) یک روز بعد از HBO قرار گرفته اند میشود.
ترس از فضای بسته Claustrophobia
دردرمان HBO ترس از فضای بسته یک عارضه و حتی یک موردمنع مصرف Contraindication است . که گاهی باعث ترک مریض از جلسات HBO میگردد.
ترس از فضای بسته تا حدودی در بین افراد جامعه شایع است و می تواند تظاهر اضطراب از محبوس شدن در یک فضای بسته وناشناخته Unfamiliar باشد .
این عارضه اغلب در اتاقکهای یکنفره Mono Place رخ می دهند تا دراتاقک فشار سیار Portable Chamberو با احتمال کمتر در اتاقکهای بزرگ چندنفره که ارتباط با بیرون به راحتی انجام می گیرد رخ میدهد.
واکنشهای اضطرابی Anxiety Reaction
گزارشهای زیادی درمقالات علمی ثبت شده که بیماران تحت درمان HBO دچار اضطراب می گردند میزان اضطراب افرادی که باید HBO درمانی شوند به وسیله پرسش نامه های خاصی که بنام اسپیلبرگ Spillberger State – Test قابل تشخیص است .
اینکه پزشک با بیمار تحت HBO ارتباط کلامی و دیداری داشته باشد می تواند بسیار از اضطراب کم کند بخصوص که پزشک درباره HBO درمانی و عوارض و احساسات بوجود آمده از افزایش فشار صحبت کند .
عوارض HBO درمانی در بیماران بسیار پرخطر Complications in Critically ill Patient
احتمال عارضه شدن بیمارانی که هوشیار نیستند Unconsciousness یا لوله تراشه گذاری شده Intubation و یا در شرایط بحرانی و خطرناک Critical قرار دارند بسیار بیشتر از سایربیماران است.
کنان و همکارانش Keenan et al در سال ۱۹۹۸ ۳۲ بیمار انتوبیت شده Intubation را که از طریق دستگاه تنفس مصنوعی Respirator در حال معالجه بودند به اتاقک فشار برد و HBO درمانی کرد.
۲۱ نفر آنها از عفونتهای نکروز کننده Necrotizing Infection بودند و ۹ تا از آنها مسمومیت با گاز CO منواکسیدکربن رنج میبرندو ۲ تا دارای آمبولی هواIatrogenic Air Embolism بودند.
که در ۶۳% دچار افت فشارخونHypotension شدند و حدود ۳۴% دچار اسپاسم برونشها Bronchospasm شدند در ۱۳% موارد بیماران دچار خونریزی پرده صماخ Hemotymparium شدندو۶% دچار هیپوکسی پیش رونده بودند.(Hypoxia)
حوادث موازی در اتاقک فشار Coincidental Medical Events in HBO
یک واقعه یا حادثه طبی هم زمان با HBO درمانی ممکن است رخ دهد که هیچ ربطی به HBO ندارد . درمورد موارد موازی و همزمان با HBO گزارشات ذیل حادث میشوند :
- سکته مغزیStroke
- سکته قلبیMyocardial Infarction
- تشنج منطقه ایی Focal Seizure
ملاحظات در انتخاب بیمار برای HBO درمانی
Precautions in Selection of Patients for HBO Treatment
در شرایط اضطرار حاد Emergency Situation احتمال انتخاب بیمار اصلا ممکن نیست و دربعضی مواقع یک ریسک طبی است . ولی درمان انتخابی Elective بیمار باید به دقت بررسی شود . اطلاعات بسیار مهمی مثل سابقه جراحی قفسه سینه و گوش وجود دارد یا نه ؟
موارد معاینات این گروه های پرخطر شامل موارد ذیل است:
- عکس قفسه سینه Chest X-ray
- تست عملکرد ریه Pulmonary Function Test
- معاینه پره صماخ Examination of the Ear Drum
در بسیاری از مواردمعاینات وبررسی های طبی مخصوص افرادIndividualize است که بیماری زمینه ایی خاص داشته باشندو ولی حداقل آزمایشات لازم همین سه مورد است که بیان شد.
توجه خاصی را برای شرایط ذیل انجام میدهیم :
- اختلالات وسیع جمجمه Large Skull Defects
در افرادی که جراحی باعث فرورفتن جمجمه آنها شده نباید از HBO استفاده کرد.
- ابزارهای کار گذاشته شده Implanted Device
ضربان ساز قلبی Cardiac Pacemakersاگر از نوع پیشرفته ایی که ضد فشار Pressure Proof است نباشد مریض با ضربان ساز معمولی مجاز به HBO درمانی نیست . زیرا انواع قدیمی ضربان ساز قلبی در شرایط HBO دچار اختلال می گردند و فقط انواع Permanent Hermetically Sealed Pacemaker را میتوان در اتاق فشار HBO استفاده کرد.
ولی در یک سری تحقیقات نشان داده شده که همه انواع ضربان ساز قلبی در فشار کمتر از ۳ ATA قابل استفاده است .
پمپ های اینتراتکال Intrathecal Pimp که برای تزریق دارو به فضای اینتراتکال نخاعی استفاده میشوند که برای از بین بردن انقباضات عضلانی Muscle Spasticity و درد از داروهایی مثل باکلوفنBaclofen که توسط پمپ تزریق میگردند که بیشتر درافراد پاراپلژی Paraplagia(فلج دستها و پاها) به دلیل انقباضات لوله نخاعی حادث میشوند نباید از فشار۲ ATA استفاده شود.
این درمان در افرادی که زخم بستر دارند Decubitus Ulcer استفاده میشود.زیرا باعث پس زدن CSF به پمپ میگرددRetrograde Flow و خروج CSF می گردد.
نتیجه گیری Conclusions
بطورکلی هیچ عارضه جدی در درمان با HBO وجود ندارد.بعضی از این عوارض به دلیل بیماری اولیه و زمینه ایی رخ میدهند تمام موارد منع مصرف و تجهیزات کارگزاری شده Implant در بدن در شرایط HBO قابل استفاده نیستند.
مطب شخصی دکتر علی تارات بر اساس الگو گیری از آخرین تکنولوژی های روز دنیا و رعایت استانداردهای جهان در زمینه انواع روشهای رایج تجویز اکسیژن – اوزن طبی در خدمت شما عزیزان است.
<